Özet:
Köpeklerin arka ekstremite operasyonlarında bupivakain-morfin kombinasyonuyla
gerçekleştirilen tek segment kombine spinal-epidural anestezinin (KSEA)
uygulanabilirliğinin ve klinik etkinliğinin ortaya konulması amacıyla yapılan bu
çalışmada, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Kliniğine
getirilen ve çeşitli nedenlerle arka ekstremite operasyonu geçiren 15 köpek
kullanıldı. Diazepam ve propofol ile indüksiyonu sağlanıp entübe edilen köpeklerin
genel anestezisi izofloran ile sağlandı. Çalışmadaki köpekler sternal pozisyonda arka
bacakları karın duvarının her iki yanına rostral yönde uzatılarak yatırıldı. Çift delikli
Tuhi iğnesi ile L5-L6 intervertebral aralıktan L6’nın proc. spinozusunun hemen
önünden orta hatta kalınmasına özen gösterildi ve iğnenin kolumna vertebralise dik
bir açıyla yönlendirilmesiyle epidural boşluğa başarıyla girildi. Tuhi iğnesi
içerisinden geçirilen spinal iğne ile dura direnci hissedilerek subaraknoid boşluğa
girildi ve 0.3 mg/kg bupivakain hidroklorür ve 0.03 mg/kg morfin hidroklorür
kombinasyonu verildi. Spinal iğnenin çıkarılması sonrası, epidural kateter Tuhi
iğnesi içerisinden geçirilerek epidural boşluğa yerleştirildi. Bu aşamada 1mg/kg
Bupivakain ve 0.1 mg/kg morfin hidroklorür’den her iki ilacın spinal dozlarının
çıkarılması ile hesaplanan miktarı, epidural boşluğa verildi. Köpeklerde KSEA’nın
xiii
uygulanabilirliği ile postoperatif ağrı ve motor fonksiyonlar, sırasıyla Zhang ve
ark.(77), Melbourne Üniversitesi (1) ve Sr. Jay McDonnell’in (1) tanımladığı
skalalara göre değerlendirildi. Ayrıca köpeklerde KSEA sonrası postoperatif
etkilenen alanlar, dermatom haritasına (42) göre iğne pikürleri yardımıyla belirlendi.
KSEA öncesi, intra ve postoperatif 24 saatlik süreçte kalp frekansı, solunum sayısı,
noninvaziv kan basınç ölçümleri ile serum kortizol ve glikoz değerleri kaydedildi.
KSEA’da, Tuhi iğnesinin deri ve altındaki yumuşak dokulardan geçerken 2 olguda
iğnenin L5’in kaudal proc. artikülarisine denk gelmesi ve 3’ünde yumuşak dokuların
geçilmesi esnasında iğne haznesinde kan görülmesi nedeniyle epidural aralığa ikinci
denemede girilebildi. KSEA’da bupivakain-morfin kombinasyonu kullanılmasıyla
köpeklerde ek analjezik kullanımına ihtiyaç duyulmadan 24 saat süreli bir analjezinin
sağlanabileceği, intra ve postoperatif dönemde hafif dereceli solunum depresyonu,
taşikardi ve hipotansiyon oluşabileceği saptandı. KSEA sonrası köpeklerde
postoperatif ağrının değerlendirilmesinde; serum kortizol ve glikoz değerleri, kan
basıncı, nabız, solunum ve vücut sıcaklığı gibi objektif verilerin tek başlarına yeterli
olmayacağı ancak ağrı skorlama sistemleri ile birlikte kullanıldığında daha anlamlı
sonuçlara ulaşılacağı belirlendi. Sonuç olarak tek segment KSEA’nın, köpeklerin
arka ekstremite operasyonlarında genel anestezi eşliğinde kolay uygulanabilen, etkili
bir peri-operatif analjezi sağlayan, spinal ve epidural anestezinin dezavantajlarını
önemli oranda azaltan bir regional anestezi yöntemi olduğu sonucuna varıldı.
