İlköğretim beşinci ve yedinci sınıf öğrencilerinin astronomi konularındaki kavram yanılgılarının tespiti

Abstract

Fen eğitiminde son yıllarda kavram yanılgılarının araştırılmasına önem verilmekte ve öğrencilerin kavram yanılgılarını tespit etmede genellikle kritere dayalı üç aşamalı testler kullanılmaktadır. Ülkemizde fen bilimlerinde ilköğretim beşinci ve sekizinci sınıflar arasında yer verilen astronomi temelli konulardaki kavram yanılgılarının üç aşamalı test ile tespit edilmesine yönelik bir ölçeğe rastlanmamıştır.Bu çalışmada; birden fazla okulun beşinci ve yedinci sınıf seviyelerinde öğrenim gören öğrencilerin oluşturduğu bir örneklemde Fen ve Teknoloji Dersi müfredatında yer alan astronomi temelli ünitelerdeki kavram yanılgılarını üç aşamalı bir test geliştirerek tespit etmek amaçlanmaktadır. Çalışmanın evreni İstanbul İli Çatalca ilçesinde 2010-2011 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören 26 okuldaki beşinci ve yedinci sınıftan yaklaşık 1900 öğrencidir. Bu çalışmanın örneklemi dokuz farklı okuldan, beşinci sınıftan 293 ve yedinci sınıftan 343 öğrenci oluşturmaktadır. Her iki sınıf seviyesi için ayrı ayrı sekizkazanım belirlenerek bunlara yönelik 15 soruluk üç-aşamalı iki test geliştirilmiştir. Testlerin birinci aşamasını kavram yanılgısı ile ilgili bir çoktan seçmeli soru, ikinci aşamasını birinci aşamada verilen cevabın nedenini soran bir soru ve üçüncü aşamasını öğrencinin verdiği cevaplardan emin olup-olmadığını soran bir soru oluşturmaktadır. Hazırlanan testlerin güvenirlik analizleri yapıldığında KR-21 güvenirlik katsayıları "Dünya, Ay ve Güneş Kavram Yanılgısı Testi” için 0,70 ve "Güneş Sistemi ve ötesi: Uzay Bilmecesi Kavram Yanılgısı Testi" için 0,75 bulunmuştur. Başarı puanlarında ise ortalamalar sırasıyla 54 ve 57 olarak bulunmuştur. Üç aşamalı olarak hazırlanan testlerde kavram yanılgılarının bir aşamalı, iki aşamalı ve üç aşamalı sorularla ölçüldüğünde öğrencilerin sahip olduğu kavram yanılgısı yüzdeleri ayrı ayrı analiz edilmiştir. Birinci, birinci ve ikinci, ve her üç aşama ayrı incelendiğinde aşamalar için beşinci sınıflarda yedi kazanım için elde edilen kavram yanılgıları ve yedinci sınıflarda sekizkazanım için elde edilen kavram yanılgıları kayda değer olduğu bulunmuştur. Beşinci sınıflarda; Güneş’in gündüz gökyüzünde farklı saatlerde farklı yerlerde görülmesinin sebebi ile ilgili elde edilen kavram yanılgılarına ve yedinci sınıflarda; uzayda görebildiğimiz gökcisimleri ve meteor ile göktaşı arasındaki farklar ile ilgili kavram yanılgılarınaliteratürde rastlanmamasına rağmen bu çalışmada tespit edilmiştir. Kavram yanılgıları üç aşamalı testlerle ölçüldüğünde öğrencinin dikkatsizliğinden veya bilgi eksikliğinden kaynaklanan yanlış cevaplanma olasılığını azalttığı sonucuna ulaşılmıştır. Astronomi temelli ünitelerdeki kavram yanılgılarını tespit etmek için geliştirilen üç aşamalı testler güvenilir ve geçerli sonuçlar verdiği için kavram yanılgılarını tespit etmede, derse başlamadan önce öğrencilerin önbilgilerini tespit etmede kullanılabilir. Aynı zamanda bu testler başarı testi olarak da kullanılabilir.