Açıklama:
Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Soğuk Savaş’ın bitişiyle birlikte Amerika’nın ‘tek kutuplu dünya düzeni’ dayatmasına karşı gelen en önemli oluşumların başında gelmektedir. Francis Fukuyama’nın ‘Tarihin Sonu’ teziyle liberal demokratik değerlerin zaferini ilan ettiği, Charles Krauthammer ise ünlü makalesi ‘Tek kutuplu An’ (Unipolar Moment) ile Soğuk Savaş’ın bitimiyle dünyanın tartışmasız hegemon gücünün ABD olduğunu ileri sürdüğü yaklaşımına karşı en önemli tepki 1996’da Şanghay Beşlisi’nin kurulması olmuştur. Son yıllarda ekonomik, siyasi ve askeri alanda gösterdiği gelişmeler, yaptığı askeri tatbikatlar ve ‘Amerikanın şer ekseni’ içerisinde gösterdiği doğal kaynak zengini İran’ın örgüte gözlemci olarak girmesi ile ŞİÖ dünya kamuoyunun gündeminde daha sık yer almaya başlamıştır. Ayrıca bu üyelik ile ŞİÖ’nün ‘Amerikan karşıtı’ imajı perçinlenmiş, örgütün askeri yönden aldığı kararlar nedeniyle ŞİÖ’ye ‘NATO’nun şeytan ikizi’ (Morozov, http//www.ideasinactiontv.com) yakıştırması da yapılmaya başlanmıştır. Son olarak 2012 Pekin Zirvesi’nde Türkiye’nin diyalog ortağı, Afganistan’ın ise gözlemci üye olması ile örgüt giderek daha güçlü bir küresel güç haline getirmiştir.