SAHIN, Yasemin; MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ; AKCORA YILDIZ, Dilara; MEHMET AKİF ERSOY ÜNİVERSİTESİ
Açıklama:
Mayadan insana kadarevrimsel olarak korunmuş bir mekanizma olan makrootofaji (bundan sonra otofaji),hücreleri açlıktan ve buna bağlı streslerden korumakta ve makromoleküllerienerji sağlamak için kullanılabilecek olan yapı taşlarına indirgemektedir.Otofaji, bir parça sitoplazma yığınını, organelleri (örneğin mitokondri veperoksizomlar), agregat oluşturmaya eğilim gösteren proteinleri ve enfeksiyözajanları otofagozomlar olarak adlandırılan çift-membranlı veziküllerlelizozomlara taşıyan hücre içi degredasyon yoludur. Memeli sistemi üzerineyapılan çalışmalar, sağlık ve hastalıkta otofajinin diğer önemli rollerinigöstermiştir. Klinik öncesi hemnörodejeneratif hem de enfeksiyöz hastalıklarla ilgili hayvan modellerindeyapılan araştırmalar, otofaji upregülasyonunun, demans formları (tau'nun nedenolduğu), Parkinson hastalığı (α-sinüklein) ve Huntington hastalığı (mutanthuntingtin) gibi çeşitli nörodejeneratif hastalıklara neden olan agregataeğilimli intrasitoplazmik proteinlerin degradasyonunda; Salmonella typhi ve Mycobacteriumtuberculosis gibi patojenik ajanlardan kaynaklanan belli bulaşıcı hastalıklarakarşı korunmada önemli bir rol oynadığını göstermiştir. Fare hematopoietik kökhücrelerin (HSCs) devamlılığının sürdürülmesinde gerekliliği vurgulananotofaji, fonksiyonelliği bozulduğunda HSC'leri normalden pre-lökemik bir durumageçirmektedir. Mutasyonlar veya önemli otofaji regülatörlerinin ifadelerininazalması nedeniyle otofajik aktivitede gerçekleşen düşüş, pre-lösemi gelişiminidesteklerken, bu mekanizmanın tedavide kullanılan ajanlarla yenidenetkinleştirilmesi hastalığın nüksetmesine yol açmaktadır. Otofaji aktivasyondüzeyi, kanser progresyonu ile anabolik ve katabolik işlemlerde üstlendiğirollerden dolayı obezite ve metabolik hastalıklarda önemli rol oynamaktadır.Otofajinin sağlıkta ve çeşitli hastalıkların patogenezindeki molekülermekanizmalarına ilişkin çalışmaların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Buderlemede, memeli hücrelerinde gerçekleşen otofaji ve moleküler mekanizmasıhakkında genel bir bakış sunulması ve bilgi verilmesi amaçlanmıştır.