Özet:
Otel işletmeleri birçok hizmet unsurunu bir arada bulunduran çok yönlü
işletmelerdir. Otel işletmelerinin hizmet işletmesi statüsünde olması, akademik
çalışmalarda oldukça büyük bir yer edinmesine sebep olmuştur. Yapılan bu tez
çalışması kapsamında, otel işletmelerinde iç kontrol sisteminin örgüt kültürü ve
kurumsallaşma durumlarına olan etkisinde örgüt kültürünün aracılık rolü belirlenmeye
çalışılmıştır. Çalışmanın ana kütlesini Antalya ilinde yer alan beş yıldızlı otellerin
yönetim pozisyonunda çalışanlar oluşturmaktadır. Çalışmanın otel işletmeleri üzerine
uygulanmasının sebebi, sektörünün emek yoğun bir yapıya sahip olmasıdır. Anket
çalışmasını gerçekleştirmek için 32 adet beş yıldızlı otel ile görüşülmüş ve 28 beş
yıldızlı otelden olumlu dönüş alınmıştır. Anket çalışması departmanlar farkı
gözetmeksizin birim şeflerine, birim yöneticilerine ve üst düzey yöneticilere
uygulanmış ve toplamda 398 adet geri dönüş gerçekleşmiştir. Toplanan bu veriler iç
kontrolün, örgüt kültürü ve kurumsallaşma üzerine etkisinde örgüt kültürünün aracılık
rolünün tespit edilebilmesi için analize alınmıştır. Çalışmanın bağımsız değişkeni çok
boyutlu olduğu için çalışmada Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) yöntemi
kullanılmıştır. Çalışma kapsamında öncelikle çalışmada yer alan iç kontrol, örgüt
kültürü ve kurumsallaşma ölçekleri faktörlerine ilişkin DFA (Doğrulayıcı Faktör
Analizi) uygulanarak boyutlar arası ilişkiler ölçülmüştür. Daha sonra yapısal model
kurularak araştırmanın problem sorusu kapsamında analiz gerçekleştirilmiştir. Aynı
zamanda anket çalışmasında yer verilen demografik sorulara ilişkin tanımlayıcı
analizler gerçekleştirilmiş ve demografik değişkenlerle iç kontrol, örgüt kültürü ve
kurumsallaşma boyutları arasındaki ilişki test edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda iç
kontrol sisteminin örgüt kültürü ve kurumsallaşmayı etkilediği ve bu ilişkide örgüt
kültürünün tam aracı rol oynadığı görülmüştür. Çalışma modelinin, alan yazında konu
ile ilgili gerçekleştirilen çalışmalar arasındaki boşluğu doldurması ve alana katkı
sağlaması beklenmektedir.
